ဗုဒၶဘာသာ (၅)မ်ိဳးအေၾကာင္း သိေကာင္းစရာ

ဗုဒၶဘာသာ (၅)မ်ိဳးအေၾကာင္း သိေကာင္းစရာ
****************************************
ယေန႔ေခတ္လူေတြဟာ ဘာသာအသိတရား တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ ေခါင္းပါးလာျပီ။ ဘုရားေတာင္မွ ထိျခင္းငါးပါးနဲ႔ ဦးခ်ရေကာင္းမွန္း မသိႀကေတာ႔ပါဘူး။

ဒီလိုအေျခအေနေတြကိုသိလို႔ ျမတ္စြာဘုရားက “ေနာင္္အနာဂတ္မွာ ဗုဒၶဘာသာ (၅)မ်ိဳး ကြဲျပားလိမ့္မယ္”ဟု ေဟာေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။

အဲ့ဒီ ဗုဒၶဘာသာ(၅)မ်ိဳးကေတာ့

(၁) ကုလ ဗုဒၶဘာသာ

(၂) လာဘ ဗုဒၶဘာသာ

(၃) ဘယ ဗုဒၶဘာသာ

(၄) သဒၶါဓိက ဗုဒၶဘာသာ

(၅) ပညာဓိက ဗုဒၶဘာသာ

(၁)ကုလ ဗုဒၶဘာသာ

ကုလ ဗုဒၶဘာသာဆိုတာ ရိုးရာဗုဒၶဘာသာ ကိုေျပာတာပါ။ အေမအေဖက ဗုဒၶဘာသာမို႔ သားသမီးက ဗုဒၶဘာသာျဖစ္လာ ရတာပါ။ မိဘက ခရစ္ယာန္ဆိုရင္ သားသမီးကလည္း ခရစ္ယာန္။ဒါကို မိရိုးဖလာ ကုလဗုဒၶဘာသာေပါ့။

မိဘကဗုဒၶဘာသာမို႔သာ သားသမီးက ဗုဒၶဘာသာျဖစ္လာရတာ ဘုရားရွင္ဘာလို႔ပြင့္မွန္းမသိ။ ဘုရားဘာတရား ေဟာမွန္း လည္းမသိ။ ကိုးကြယ္ ေနတဲ့ ျမတ္စြာဘုရား ဘာေႀကာင့္ကိုးကြယ္ရမွန္း လည္းမသိ။ တရားေတာ္ကို ဘာေႀကာင့္ကိုးကြယ္ရမွန္းမသိ။

ဘုရားကိိိုဦးခ်တာ ဘာရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ ဦးခ်မွန္းမသိ။ဘာေႀကာင့္ဒီေလာက္ ရုိရိုေသေသနဲ႔ အေလးျပဳေနမွန္းကို မသိတာ။ လုပ္ေတာ့လုပ္ ေနတာပဲ အသိပညာ ဘာမွမပါတာ။ကုလ ဗုဒၶဘာသာပါ။

(၂)လာဘ ဗုဒၶဘာသာ

လာဘ ဗုဒၶဘာသာဆိုတာ လာဘ္လာဘလိုလို႔ ကိုးကြယ္တဲ့ ဗုဒၶဘာာသာကို ဆိုလိုတာပါ။ ဒီဘဝ စီးပြားေရးေလးတက္မလားဆိုျပီးမွ ဘုရားကိုးကြယ္တာမွာေရြးျပီးကိုးကြယ္တယ္။ ဒီဘုရား ကိုးကြယ္ရင္ေတာ့ လာဘ္လာဘ ေပါမ်ားတယ္ ဟိုဘုရား ကိုးကြယ္ရင္ေတာ့ စီးပြားေရးတက္တယ္ဆိုျပီး ေရြးကိုးကြယ္တာ လာဘ ဗုဒၶဘာသာပါ။ဘုရားကိုးကြယ္မွ လာဘ္ေပါမ်ား မယ္ဆိုရင္ ဘုရားမကိုးကြယ္တဲ့ ခရစ္ယာန္ေတြ ဘာလို႔ လာဘ္ရႊင္ေနလဲ။

အဓိက စီးပြားေရးျဖစ္ေနတယ္ဆိုတာ ဘုရားေႀကာင့္မဟုတ္ပါဘူး။ ကံ၊ဥာဏ္၊ဝီရိယ သတၱိေႀကာင့္ပါ။ အိမ္ျခံ ဝယ္မယ္။ ေရာင္းမယ္။ အိမ္ေနရာေျပာင္းမယ္ဆိုရင္ေတာင္မွ ရက္ရာဇာ ျပႆဒါး ေရြးေနတာေတြ။

ဘုရား ေက်ာင္းေဆာင္ ေပၚမွာ ဘုိးေတာ္ ဘြားေတာ္ပံုေတြ တင္ထားတာေတြ။ကိုႀကီးေက်ာ္ ၊ မႏွဲေလး အစရွိတဲ့ နတ္ေတြ ကုိးကြယ္တာေတြ။ ေဗဒင္ ယံုႀကည္ျပီး ယႀတာေတြ ေခ်လိုက္ႀက စတဲ့ လာဘ္လာဘ လိုခ်င္လို႔ ကိုးကြယ္တဲ့ ဗုဒၶဘာသာမ်ားကို လာဘဗုဒၶဘာသာလို႔ ေခၚပါတယ္။

(၃)ဘယ ဗုဒၶဘာသာ

ဘယ ဗုဒၶဘာသာဆိုတာ ေဘးကိုေႀကာက္္္္္္လို႔ ကိုးကြယ္တာကိုေခၚပါတယ္။အႏၱရာယ္ကင္းဖို႔၊ ေဘးရွင္းဖို႔၊အသက္ရွည္ဖို႔၊ က်န္းမာဖို႔၊ဒီလိုအေတြးအေခၚေတြနဲ႔ ဘုရား ကိုးကြယ္တာကို ဘယဗုဒၶဘာသာဟုေခၚပါသည္။

ဒီဘုရား ကိုးကြယ္မွ အသက္ရွည္ မယ္ဆိုရင္ ဘုရားမကိုးကြယ္တဲ့ ခရစ္ယာန္ အစၥလာမ္ေတြ အသက္ရာေက်ာ္
ရွည္ေနႀကတာ ဘာလို႔ပါလဲ။ ဘာမွမသိဘဲ ရမ္းကိုးကြယ္္္္္္တာ ကုလ ဗုဒၶဘာသာ၊ လာဘ္လာဘ လိုခ်င္လို႔ကိုးကြယ္တာ လာဘဗုဒၶဘာသာ။ ေဘးေႀကာက္ျပီး အကုိးအကြယ္ မွားေနတာ ဘယ ဗုဒၶဘာသာ။

ဒီ ကုလ၊လာဘ၊ဘယ ဗုဒၶဘာသာ(၃)မ်ိဳးကို အနိမ့္တန္းစားဗုဒၶဘာသာဟုေခၚပါသည္။

ခႏၶာမွာ အသိ၊ဘာသာေရးအသိ ဓာတ္ခံနည္းေတာ့ လိမ္စားေနတဲ့သူေတြက လိမ္လို႔ေကာင္း ေနပါတယ္။ဘုရားလည္းကိုးကြယ္ရေသး၊တရား
လည္းကိုးကြယ္ရေသး၊ ဆြမ္းဦးကိုလည္း ေလာင္းလွဴရေသး၊ သာသနာေတာ္ကိုလည္း ပစၥည္းေလးပါး နဲ့ လွဴဒါန္းပူေဇာ္ဆက္ကပ္ရေသး။

ဘာအတြက္ ဒါေတြ လုပ္ေနရတာလည္း ဘာအတြက္ သာသနာကိုခ်ီးေျမွာက္ေနတာလည္း
ဘာအတြက္ ေက်ာင္းေဆာက္ေနတာလည္း။ စဥ္းစားပါ။ေဝဖန္ပါ။သံုးသပ္ပါ။

(၄)သဒၶါဓိက ဗုဒၶဘာသာ

သဒၶါဓိက ဗုဒၶဘာသာဆိုတာ သဒၶါတရားကို အရင္းခံပါတယ္။သဒၶါတရားဆိုတာ
ယံုႀကည္ခ်က္္္္္္္ပါ။ဘုရား၊တရား၊သံဃာကို တကယ္သက္ဝင္္္္ယံုႀကည္တာကို ေခၚပါတယ္။

ယံုႀကည္တဲ့ေနရာမွာလည္း မွန္မွန္ကန္ကန္ ယံုႀကည္တဲ့ သမၼာသဒၶါ နဲ႔ မွားမွားယြင္းယြင္း ယံုႀကည္တဲ့ မိစၦာသဒၶါဆိုျပီး (၂)မ်ိဳးရွိပါတယ္။

သမၼာသဒၶါ

မွန္မွန္ကန္ကန္ ယံုႀကည္ခ်က္ ဆိုတာ သစၥာတရား သိေတာ္မူတဲ့ ျမတ္စြာဘုုရားဟာ ေဝေနယ် သတၱဝါေတြကို သူသိသကဲ့သုိ႔ ေမတၱာ ဂရုဏာေတာ္အျပည့္နဲ႔ သစၥာေလးခ်က္ နက္ကိုေဟာႀကားေတာ္ မူခဲ့ပါတယ္။

ဒီတရားေတာ္ အနက္ ေတြကိုပိုင္ပိုင္္ႏုိင္ႏုိင္သိေတာ္မူသြားႀကတဲ့ အရိယာသူေတာ္စင္ႀကီးေတြဟာ နိဗၺာန္ဝင္စံသြားႀကပါတယ္။ နိဗၺာန္ဆိုတာ အို ၊ေသ၊ နာ လြတ္ရာပါ။အေသလြတ္ရာ ျပတတ္လို႔ ျမတ္စြာဘုရားအား ကိုးကြယ္ပါ၏ ဆိုတဲ့ ယံုႀကည္ခ်က္ဟာ မွန္ကန္ေသာယံုႀကည္ခ်က္။

တရားေတာ္ကို ဘာေႀကာင့္ကိုးကြယ္ရသလဲ
ျမတ္စြာဘုရားေဟာေတာ္မူခဲ့ေသာ တရားေတာ္ကို ႀကိဳစားအားထုတ္လိုက္လို႔ တရားလမ္းေႀကာင္းအတိုင္းသာ ေလွ်ာက္သြားႏုိင္ရင္ နိဗၺာန္ေရာက္ပါမည္။ ထိုအေသလြတ္ရာ ပို႔ေဆာင္တာ တရားက ပို႔ ေဆာင္တာပါ။ ပုဂၢိဳလ္က ပို႔ေဆာင္တာ မဟုတ္ဘူး။

ထိုတရားေတြ မကြယ္မေပ်ာက္ေသးတာ ဘယ္သူ႔ေက်းဇူးပါလဲ ဆိုရင္ သံဃာေတြရဲ့ ေက်ဇူးပါ။ဘုရားရွင္ေဟာေတာ္မူေသာ ဓမၼကၡႏၶာေပါင္း ရွစ္ေသာင္းေလးေထာင္၊ သုတ္ဝိနည္း အဘိဓမၼာတရားေတြ သံဃာေတာ္ေတြက ေဆာင္ထားတာပါ။

ပိဋကသံုးပုံကိုသံဃာေတာ္ေတြကေစာင့္ရွာက္ထားတာပါ။ သံဃာေတာ္ကို ယံုႀကည္မႈ။ဒါေတြက ရတနာျမတ္သံုးပါးကို မွန္မွန္ကန္ကန္ ယံုႀကည္တဲ့ သမၼာသဒၶါယံုႀကည္မႈ။

မိစၦာသဒၶါ

ယံုႀကည္မႈကလာဘ္လာဘေပါတယ္။ အႏၱရာယ္ကင္းတယ္ဆိုျပီး ကိုးကြယ္ယံုႀကည္ေနတာ မိစၦာသဒၶါ။ လာဘ္လာဘ ေပါတယ္ဆိုတဲ့ လာဘ ဗုဒၶဘာသာယံုႀကည္ခ်က္၊အႏၱရာယ္ကင္းေအာင္ဆိုျပီး ဘယဗုဒၶဘာသာေတြရဲ့ ယံုႀကည္ခ်က္၊ ဗုဒၶရဲ့ ဂုဏ္ေက်းဇူးကို ဘာမွနားမလည္ဘဲ သူမ်ားဦးတုိက္လို႔သာ ရမ္းဦးတိုက္ရတဲ့ ကုလ ဗုဒၶဘာသာေတြရဲ့ ယံုႀကည္မႈ ဒါေတြဟာ မိစၦာသဒၶါေတြပါ။

အေသလြတ္ရာလမ္းကို ျပတတ္လို႔ ၊ အေသလြတ္ရာ ပို႔ေဆာင္ႏိုင္လို႔၊ အေသလြတ္ရာ တရားကိုေဆာင္ထားႏုိင္လုိ႔ ရတနာ သံုးပါးကို ကုိးကြယ္ပါ၏ ဆိုတဲ့ သမၼာသဒၶါ။

အႏွစ္သာရမရွိတာကို မရွိဘူးလို႔ သိပါတယ္။ အႏွစ္သာရ ရွိတာကိုု ရွိတယ္လို႔သိပါ တယ္။ မွားတာကို မွားတယ္လို႔ သိတယ္။ မွန္တာကို မွန္တယ္လို႔သိတယ္။ သိတဲ့ အျပင္၊ အမွားလမ္းကို ေရွာင္၊ အမွန္လမ္းကို ေဆာင္တာသည္ သမၼာသဒၶါ ရွိတဲ့ သဒၶါဓိက ဗုဒၶဘာသာပါ။

(၅)ပညာဓိက ဗုဒၶဘာသာ

သစၥာတရားကို ေသခ်ာသိတဲ့ ဗုဒၶဘာသာကို ပညာဓိက ဟုေခၚသည္။ပညာဓိက ဗုဒၶဘာသာဟာ တရားေတာ္ကို ယံုႀကည္တယ္။ တရားေတာ္ကို ဘယ္လိုယံုႀကည္ တာလည္းဆိုေတာ့ ရမ္းယံုႀကည္တာမဟုတ္ဘဲ ခႏၶာအသိနဲ့ အေသအခ်ာသိျပီး ယံုတယ္။ထိုသို႔ သိတာကို ပညာ ဟုေခၚပါသည္။

သစၥာေလးပါးကို အေသအခ်ာ ပညာနဲ႔သိတဲ့ ဗုဒၶဘာသာ၊ ျဖစ္ပ်က္မႈေတြကို သိတဲ့ ဗုဒၶဘာသာ ျဖစ္ပ်က္ျမင္တာ ခႏၶာက ျမင္တာလား ပညာကျမင္တာလားဆိုေတာ့ ပညာကျမင္တာပါ။ပညာဓိကဗုဒၶဘာသာပါ။

ဘုရားက မင္းတုိ႔ခႏၶာထဲမွာ ျဖစ္္တာနဲ့ ပ်က္္တာပဲ ရွိတာလို႔ေဟာခဲ့ပါတယ္။ဒါကို
ကိုယ္တိုင္ သစၥာတရားကို ေသခ်ာသိျပီး က်င့္ႀကည့္ လိုက္ေတာ့ ျမင္တယ္။ ကိုယ္တိုင္ျမင္ေတာ့ ယံုႀကည္လာတယ္။ယံုႀကည္ေတာ့သဒၶါ၊ျဖစ္ပ်က္ျမင္တာက ပညာ။

ထိုေႀကာင့္ သဒၶါနဲ႔ပညာ သြားျပီး တြဲေနပါတယ္။သဒၶါနဲ႔ ပညာဟာ တြဲလ်က္ပါတဲ့။
သဒၶါတရား မွန္မွန္ကန္ကန္ နဲ႔သာ ႀကိဳးစားမယ္ဆိုရင္ အပါယ္ေလးပါးမွ လြတ္ေျမာက္္္ႏိုင္၏။

တို႔မွာ အပါယ္မ်ိဳးေစ့ေတြ၊အပါယ္က် ေႀကာင္းကံေတြ လုပ္ထာတာရွိတယ္။ဒါေတြကို ဘယ္သူမွ ဝင္တားလို႔ မရပါဘူး။
သူ႕ကိုတားခ်င္ရင္၊ သူ႕ကိုအက်ိဳးမေပးေစခ်င္ရင္ ဘာနဲ့ျဖတ္ရမလဲ ဆိုေတာ့ ဥာဏ္နဲ႔
ျဖတ္ရမယ္။ဥာဏ္နဲ႔ ျဖတ္လိုက္လို႔ ျဖစ္ပ်က္မဂ္ဆိုက္ေနတဲ့ ပုဂၢိဳလ္မွာ သဒၶါလည္းပါတယ္၊ ပညာလည္းပါတယ္။ ဒါသည္ သဒၶါဓိက ႏွင့္ ပညာဓိက ဗုဒၶဘာသာ ျဖစ္ပါသည္။

သဒၶါဓိက ႏွင့္ ပညာဓိက ဗုဒၶဘာသာဟာ အထက္္္္္တန္း ဗုဒၶဘာသာပါ။ သဒၶါႏွင့္ ပညာ balance (ဟန္ခ်က္ညီ)ဖို႕လည္း လုိပါတယ္၊
သဒၶါလြန္ကဲ ပညာနည္းျပန္ရင္ (ႏွလုံးလွ လူမုိက္ၾကီး)သူေတာ္ေကာင္းလူအၾကီးျဖစ္
သြားပါတယ္၊

ဆင္ျခင္တုံတရားနည္းပါးသူေတြက (superstitious rites, scarified, prayer,) အက်ိဳးမရွိတဲ့ေနရာေနမွာ ကိုယ့္အခ်ိန္ေတြ ကို အသုံးခ်ေနၾကပါတယ္။

သဒၶါနည္းျပီး ပညာကဲေနျပန္ရင္လဲ ပညာရွိလူမိုက္ၾကီး ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ ဆုိလုိတာက ဘယ္အရာမဆုိ အစြန္းမေရာက္ေစဖို႕ပါဘဲ။
________________________________________
http://buddhismworld.ning.com/ ၏ စာမ်က္ႏွာမွ ကူးယူေဖာ္ျပပါသည္။

credit to ျမတ္ဗုဒၶသာသနာ

.
.
.
.

ဗုဒ္ဓဘာသာ (၅)မျိုးအကြောင်း သိကောင်းစရာ
********************************
ယနေ့ခေတ်လူတွေဟာ ဘာသာအသိတရား တဖြည်းဖြည်းနဲ့ ခေါင်းပါးလာပြီ။ ဘုရားတောင်မှ ထိခြင်းငါးပါးနဲ့ ဦးချရကောင်းမှန်း မသိကြတော့ပါဘူး။

ဒီလိုအခြေအနေတွေကိုသိလို့ မြတ်စွာဘုရားက “နောင််အနာဂတ်မှာ ဗုဒ္ဓဘာသာ (၅)မျိုး ကွဲပြားလိမ့်မယ်”ဟု ဟောတော်မူခဲ့ပါတယ်။

အဲ့ဒီ ဗုဒ္ဓဘာသာ(၅)မျိုးကတော့

(၁) ကုလ ဗုဒ္ဓဘာသာ

(၂) လာဘ ဗုဒ္ဓဘာသာ

(၃) ဘယ ဗုဒ္ဓဘာသာ

(၄) သဒ္ဓါဓိက ဗုဒ္ဓဘာသာ

(၅) ပညာဓိက ဗုဒ္ဓဘာသာ

(၁)ကုလ ဗုဒ္ဓဘာသာ

ကုလ ဗုဒ္ဓဘာသာဆိုတာ ရိုးရာဗုဒ္ဓဘာသာ ကိုပြောတာပါ။ အမေအဖေက ဗုဒ္ဓဘာသာမို့ သားသမီးက ဗုဒ္ဓဘာသာဖြစ်လာ ရတာပါ။ မိဘက ခရစ်ယာန်ဆိုရင် သားသမီးကလည်း ခရစ်ယာန်။ဒါကို မိရိုးဖလာ ကုလဗုဒ္ဓဘာသာပေါ့။

မိဘကဗုဒ္ဓဘာသာမို့သာ သားသမီးက ဗုဒ္ဓဘာသာဖြစ်လာရတာ ဘုရားရှင်ဘာလို့ပွင့်မှန်းမသိ။ ဘုရားဘာတရား ဟောမှန်း လည်းမသိ။ ကိုးကွယ် နေတဲ့ မြတ်စွာဘုရား ဘာကြောင့်ကိုးကွယ်ရမှန်း လည်းမသိ။ တရားတော်ကို ဘာကြောင့်ကိုးကွယ်ရမှန်းမသိ။

ဘုရားကိိိုဦးချတာ ဘာရည်ရွယ်ချက်နဲ့ ဦးချမှန်းမသိ။ဘာကြောင့်ဒီလောက် ရိုရိုသေသေနဲ့ အလေးပြုနေမှန်းကို မသိတာ။ လုပ်တော့လုပ် နေတာပဲ အသိပညာ ဘာမှမပါတာ။ကုလ ဗုဒ္ဓဘာသာပါ။

(၂)လာဘ ဗုဒ္ဓဘာသာ

လာဘ ဗုဒ္ဓဘာသာဆိုတာ လာဘ်လာဘလိုလို့ ကိုးကွယ်တဲ့ ဗုဒ္ဓဘာာသာကို ဆိုလိုတာပါ။ ဒီဘဝ စီးပွားရေးလေးတက်မလားဆိုပြီးမှ ဘုရားကိုးကွယ်တာမှာရွေးပြီးကိုးကွယ်တယ်။ ဒီဘုရား ကိုးကွယ်ရင်တော့ လာဘ်လာဘ ပေါများတယ် ဟိုဘုရား ကိုးကွယ်ရင်တော့ စီးပွားရေးတက်တယ်ဆိုပြီး ရွေးကိုးကွယ်တာ လာဘ ဗုဒ္ဓဘာသာပါ။ဘုရားကိုးကွယ်မှ လာဘ်ပေါများ မယ်ဆိုရင် ဘုရားမကိုးကွယ်တဲ့ ခရစ်ယာန်တွေ ဘာလို့ လာဘ်ရွွင်နေလဲ။

အဓိက စီးပွားရေးဖြစ်နေတယ်ဆိုတာ ဘုရားကြောင့်မဟုတ်ပါဘူး။ ကံ၊ဉာဏ်၊ဝီရိယ သတ္တိကြောင့်ပါ။ အိမ်ခြံ ဝယ်မယ်။ ရောင်းမယ်။ အိမ်နေရာပြောင်းမယ်ဆိုရင်တောင်မှ ရက်ရာဇာ ပြဿဒါး ရွေးနေတာတွေ။

ဘုရား ကျောင်းဆောင် ပေါ်မှာ ဘိုးတော် ဘွားတော်ပုံတွေ တင်ထားတာတွေ။ကိုကြီးကျော် ၊ မနှဲလေး အစရှိတဲ့ နတ်တွေ ကိုးကွယ်တာတွေ။ ဗေဒင် ယုံကြည်ပြီး ယတြာတွေ ချေလိုက်ကြ စတဲ့ လာဘ်လာဘ လိုချင်လို့ ကိုးကွယ်တဲ့ ဗုဒ္ဓဘာသာများကို လာဘဗုဒ္ဓဘာသာလို့ ခေါ်ပါတယ်။

(၃)ဘယ ဗုဒ္ဓဘာသာ

ဘယ ဗုဒ္ဓဘာသာဆိုတာ ဘေးကိုကြောက််််််လို့ ကိုးကွယ်တာကိုခေါ်ပါတယ်။အန္တရာယ်ကင်းဖို့၊ ဘေးရှင်းဖို့၊အသက်ရှည်ဖို့၊ ကျန်းမာဖို့၊ဒီလိုအတွေးအခေါ်တွေနဲ့ ဘုရား ကိုးကွယ်တာကို ဘယဗုဒ္ဓဘာသာဟုခေါ်ပါသည်။

ဒီဘုရား ကိုးကွယ်မှ အသက်ရှည် မယ်ဆိုရင် ဘုရားမကိုးကွယ်တဲ့ ခရစ်ယာန် အစ္စလာမ်တွေ အသက်ရာကျော်
ရှည်နေကြတာ ဘာလို့ပါလဲ။ ဘာမှမသိဘဲ ရမ်းကိုးကွယ််််််တာ ကုလ ဗုဒ္ဓဘာသာ၊ လာဘ်လာဘ လိုချင်လို့ကိုးကွယ်တာ လာဘဗုဒ္ဓဘာသာ။ ဘေးကြောက်ပြီး အကိုးအကွယ် မှားနေတာ ဘယ ဗုဒ္ဓဘာသာ။

ဒီ ကုလ၊လာဘ၊ဘယ ဗုဒ္ဓဘာသာ(၃)မျိုးကို အနိမ့်တန်းစားဗုဒ္ဓဘာသာဟုခေါ်ပါသည်။

ခန္ဓာမှာ အသိ၊ဘာသာရေးအသိ ဓာတ်ခံနည်းတော့ လိမ်စားနေတဲ့သူတွေက လိမ်လို့ကောင်း နေပါတယ်။ဘုရားလည်းကိုးကွယ်ရသေး၊တရား
လည်းကိုးကွယ်ရသေး၊ ဆွမ်းဦးကိုလည်း လောင်းလှူရသေး၊ သာသနာတော်ကိုလည်း ပစ္စည်းလေးပါး နဲ့ လှူဒါန်းပူဇော်ဆက်ကပ်ရသေး။

ဘာအတွက် ဒါတွေ လုပ်နေရတာလည်း ဘာအတွက် သာသနာကိုချီးမြေှာက်နေတာလည်း
ဘာအတွက် ကျောင်းဆောက်နေတာလည်း။ စဉ်းစားပါ။ဝေဖန်ပါ။သုံးသပ်ပါ။

(၄)သဒ္ဓါဓိက ဗုဒ္ဓဘာသာ

သဒ္ဓါဓိက ဗုဒ္ဓဘာသာဆိုတာ သဒ္ဓါတရားကို အရင်းခံပါတယ်။သဒ္ဓါတရားဆိုတာ
ယုံကြည်ချက်််််််ပါ။ဘုရား၊တရား၊သံဃာကို တကယ်သက်ဝင််််ယုံကြည်တာကို ခေါ်ပါတယ်။

ယုံကြည်တဲ့နေရာမှာလည်း မှန်မှန်ကန်ကန် ယုံကြည်တဲ့ သမ္မာသဒ္ဓါ နဲ့ မှားမှားယွင်းယွင်း ယုံကြည်တဲ့ မိစ္ဆာသဒ္ဓါဆိုပြီး (၂)မျိုးရှိပါတယ်။

သမ္မာသဒ္ဓါ

မှန်မှန်ကန်ကန် ယုံကြည်ချက် ဆိုတာ သစ္စာတရား သိတော်မူတဲ့ မြတ်စွာဘုုရားဟာ ဝေနေယျ သတ္တဝါတွေကို သူသိသကဲ့သို့ မေတ္တာ ဂရုဏာတော်အပြည့်နဲ့ သစ္စာလေးချက် နက်ကိုဟောကြားတော် မူခဲ့ပါတယ်။

ဒီတရားတော် အနက် တွေကိုပိုင်ပိုင််နိုင်နိုင်သိတော်မူသွားကြတဲ့ အရိယာသူတော်စင်ကြီးတွေဟာ နိဗ္ဗာန်ဝင်စံသွားကြပါတယ်။ နိဗ္ဗာန်ဆိုတာ အို ၊သေ၊ နာ လွတ်ရာပါ။အသေလွတ်ရာ ပြတတ်လို့ မြတ်စွာဘုရားအား ကိုးကွယ်ပါ၏ ဆိုတဲ့ ယုံကြည်ချက်ဟာ မှန်ကန်သောယုံကြည်ချက်။

တရားတော်ကို ဘာကြောင့်ကိုးကွယ်ရသလဲ
မြတ်စွာဘုရားဟောတော်မူခဲ့သော တရားတော်ကို ကြိုစားအားထုတ်လိုက်လို့ တရားလမ်းကြောင်းအတိုင်းသာ လေှျာက်သွားနိုင်ရင် နိဗ္ဗာန်ရောက်ပါမည်။ ထိုအသေလွတ်ရာ ပို့ဆောင်တာ တရားက ပို့ ဆောင်တာပါ။ ပုဂ္ဂိုလ်က ပို့ဆောင်တာ မဟုတ်ဘူး။

ထိုတရားတွေ မကွယ်မပျောက်သေးတာ ဘယ်သူ့ကျေးဇူးပါလဲ ဆိုရင် သံဃာတွေရဲ့ ကျေဇူးပါ။ဘုရားရှင်ဟောတော်မူသော ဓမ္မက္ခန္ဓာပေါင်း ရှစ်သောင်းလေးထောင်၊ သုတ်ဝိနည်း အဘိဓမ္မာတရားတွေ သံဃာတော်တွေက ဆောင်ထားတာပါ။

ပိဋကသုံးပုံကိုသံဃာတော်တွေကစောင့်ရှာက်ထားတာပါ။ သံဃာတော်ကို ယုံကြည်မွု။ဒါတွေက ရတနာမြတ်သုံးပါးကို မှန်မှန်ကန်ကန် ယုံကြည်တဲ့ သမ္မာသဒ္ဓါယုံကြည်မွု။

မိစ္ဆာသဒ္ဓါ

ယုံကြည်မွုကလာဘ်လာဘပေါတယ်။ အန္တရာယ်ကင်းတယ်ဆိုပြီး ကိုးကွယ်ယုံကြည်နေတာ မိစ္ဆာသဒ္ဓါ။ လာဘ်လာဘ ပေါတယ်ဆိုတဲ့ လာဘ ဗုဒ္ဓဘာသာယုံကြည်ချက်၊အန္တရာယ်ကင်းအောင်ဆိုပြီး ဘယဗုဒ္ဓဘာသာတွေရဲ့ ယုံကြည်ချက်၊ ဗုဒ္ဓရဲ့ ဂုဏ်ကျေးဇူးကို ဘာမှနားမလည်ဘဲ သူများဦးတိုက်လို့သာ ရမ်းဦးတိုက်ရတဲ့ ကုလ ဗုဒ္ဓဘာသာတွေရဲ့ ယုံကြည်မွု ဒါတွေဟာ မိစ္ဆာသဒ္ဓါတွေပါ။

အသေလွတ်ရာလမ်းကို ပြတတ်လို့ ၊ အသေလွတ်ရာ ပို့ဆောင်နိုင်လို့၊ အသေလွတ်ရာ တရားကိုဆောင်ထားနိုင်လို့ ရတနာ သုံးပါးကို ကိုးကွယ်ပါ၏ ဆိုတဲ့ သမ္မာသဒ္ဓါ။

အနှစ်သာရမရှိတာကို မရှိဘူးလို့ သိပါတယ်။ အနှစ်သာရ ရှိတာကိုု ရှိတယ်လို့သိပါ တယ်။ မှားတာကို မှားတယ်လို့ သိတယ်။ မှန်တာကို မှန်တယ်လို့သိတယ်။ သိတဲ့ အပြင်၊ အမှားလမ်းကို ရေှာင်၊ အမှန်လမ်းကို ဆောင်တာသည် သမ္မာသဒ္ဓါ ရှိတဲ့ သဒ္ဓါဓိက ဗုဒ္ဓဘာသာပါ။

(၅)ပညာဓိက ဗုဒ္ဓဘာသာ

သစ္စာတရားကို သေချာသိတဲ့ ဗုဒ္ဓဘာသာကို ပညာဓိက ဟုခေါ်သည်။ပညာဓိက ဗုဒ္ဓဘာသာဟာ တရားတော်ကို ယုံကြည်တယ်။ တရားတော်ကို ဘယ်လိုယုံကြည် တာလည်းဆိုတော့ ရမ်းယုံကြည်တာမဟုတ်ဘဲ ခန္ဓာအသိနဲ့ အသေအချာသိပြီး ယုံတယ်။ထိုသို့ သိတာကို ပညာ ဟုခေါ်ပါသည်။

သစ္စာလေးပါးကို အသေအချာ ပညာနဲ့သိတဲ့ ဗုဒ္ဓဘာသာ၊ ဖြစ်ပျက်မွုတွေကို သိတဲ့ ဗုဒ္ဓဘာသာ ဖြစ်ပျက်မြင်တာ ခန္ဓာက မြင်တာလား ပညာကမြင်တာလားဆိုတော့ ပညာကမြင်တာပါ။ပညာဓိကဗုဒ္ဓဘာသာပါ။

ဘုရားက မင်းတို့ခန္ဓာထဲမှာ ဖြစ််တာနဲ့ ပျက််တာပဲ ရှိတာလို့ဟောခဲ့ပါတယ်။ဒါကို
ကိုယ်တိုင် သစ္စာတရားကို သေချာသိပြီး ကျင့်ကြည့် လိုက်တော့ မြင်တယ်။ ကိုယ်တိုင်မြင်တော့ ယုံကြည်လာတယ်။ယုံကြည်တော့သဒ္ဓါ၊ဖြစ်ပျက်မြင်တာက ပညာ။

ထိုကြောင့် သဒ္ဓါနဲ့ပညာ သွားပြီး တွဲနေပါတယ်။သဒ္ဓါနဲ့ ပညာဟာ တွဲလျက်ပါတဲ့။
သဒ္ဓါတရား မှန်မှန်ကန်ကန် နဲ့သာ ကြိုးစားမယ်ဆိုရင် အပါယ်လေးပါးမှ လွတ်မြောက်််နိုင်၏။

တို့မှာ အပါယ်မျိုးစေ့တွေ၊အပါယ်ကျ ကြောင်းကံတွေ လုပ်ထာတာရှိတယ်။ဒါတွေကို ဘယ်သူမှ ဝင်တားလို့ မရပါဘူး။
သူ့ကိုတားချင်ရင်၊ သူ့ကိုအကျိုးမပေးစေချင်ရင် ဘာနဲ့ဖြတ်ရမလဲ ဆိုတော့ ဉာဏ်နဲ့
ဖြတ်ရမယ်။ဉာဏ်နဲ့ ဖြတ်လိုက်လို့ ဖြစ်ပျက်မဂ်ဆိုက်နေတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်မှာ သဒ္ဓါလည်းပါတယ်၊ ပညာလည်းပါတယ်။ ဒါသည် သဒ္ဓါဓိက နှင့် ပညာဓိက ဗုဒ္ဓဘာသာ ဖြစ်ပါသည်။

သဒ္ဓါဓိက နှင့် ပညာဓိက ဗုဒ္ဓဘာသာဟာ အထက်််််တန်း ဗုဒ္ဓဘာသာပါ။ သဒ္ဓါနှင့် ပညာ balance (ဟန်ချက်ညီ)ဖို့လည်း လိုပါတယ်၊
သဒ္ဓါလွန်ကဲ ပညာနည်းပြန်ရင် (နှလုံးလှ လူမိုက်ကြီး)သူတော်ကောင်းလူအကြီးဖြစ်
သွားပါတယ်၊

ဆင်ခြင်တုံတရားနည်းပါးသူတွေက (superstitious rites, scarified, prayer,) အကျိုးမရှိတဲ့နေရာနေမှာ ကိုယ့်အချိန်တွေ ကို အသုံးချနေကြပါတယ်။

သဒ္ဓါနည်းပြီး ပညာကဲနေပြန်ရင်လဲ ပညာရှိလူမိုက်ကြီး ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ ဆိုလိုတာက ဘယ်အရာမဆို အစွန်းမရောက်စေဖို့ပါဘဲ။
________________________________________
http://buddhismworld.ning.com/ ၏ စာမျက်နှာမှ ကူးယူဖော်ပြပါသည်။